มะเร็งเต้านม สามารถรักษาได้หากตรวจเจอในระยะแรก และควรหมั่นตรวจเต้านมด้วยตนเองทุกเดือน หากพบสิ่งผิดปกติควรไปพบแพทย์ทันที “ไม่ควรรอให้รู้สึกเจ็บ”
การตรวจคัดกรองมะเร็งเต้านม
1. ตรวจเต้านมด้วยตนเอง อย่างน้อยเดือนละครั้ง
2. ตรวจโดยบุคลากรทางการแพทย์
3. ตรวจด้วยเครื่องแมมโมแกรม เป็นประจำทุกปี ตั้งแต่อายุ 40 ปีขึ้นไป สามารถตรวจหามะเร็งเต้านมขนาดเล็ก ใช้ได้ดีในผู้ที่อายุ 40 ปีขึ้นไป ซึ่งเนื้อเต้านมจะไม่หนาแน่นมาก ทำให้เห็นรายละเอียดได้มาก
4. การตรวจอัลตร้าซาวนด์ สามารถใช้ในผู้ที่อายุน้อย ช่วยวินิจฉัยว่าก้อนต่างๆ ในเต้านมเป็นน้ำหรือเป็นก้อนเนื้อ ทำให้สามารถวางแผนการรักษาได้ง่ายขึ้น
- ท่านอนราบ : นอนราบในท่าสบาย ใช้ผ้าขนหนูม้วนหรือใช้หมอนรองที่บริเวณหลังและไหล่ข้างที่จะตรวจ ยกแขนข้างที่จะตรวจขึ้นเหนือศีรษะ แล้วใช้มืออีกข้างคลำให้ทั่วบริเวณเต้านมและรักแร้
ขอขอบคุณข้อมูลจาก :
1. วิธีการตรวจเต้านมด้วยตนเอง
1.1 ท่าทางการตรวจ
- ท่านอนราบ : นอนราบในท่าสบาย ใช้ผ้าขนหนูม้วนหรือใช้หมอนรองที่บริเวณหลังและไหล่ข้างที่จะตรวจ ยกแขนข้างที่จะตรวจขึ้นเหนือศีรษะ แล้วใช้มืออีกข้างคลำให้ทั่วบริเวณเต้านมและรักแร้
- ท่ายืนหน้ากระจก : ปล่อยแขนไว้ข้างลำตัวตามสบาย สังเกตเปรียบเทียบเต้านมทั้ง 2 ข้าง ยกแขนขึ้น 2 ข้างประสานกันเหนือศีรษะ สังเกตรอยดึงรั้ง หรือรอยบุ๋ม มือท้าวเอวแล้วโน้มตัวไปข้างหน้า
1.2 ทิศทางการคลำ
- คลำแบบก้นหอยหรือแบบตามเข็มนาฬิกา : คลำจากบริเวณหัวนม วนออกตามเข็มนาฬิกา ไปจนถึงบริเวณรักแร้
- คลำแบบแนวนอนขึ้นลงขนานกับลำตัว : คลำโดยใช้นิ้วชี้ นิ้วกลาง และนิ้วนาง คลำสลับขึ้นลงไปมาทีละแถวให้ทั่วทั้งเต้านม
- คลำแบบรัศมีรอบเต้านมหรือคลำแนวคลื่น : เริ่มคลำจากส่วนบนของเต้านมเข้าหาฐานหัวนม และทำซ้ำเป็นรัศมีรอบเต้านม
1.3 ช่วงเวลาที่เหมาะสมในการตรวจ คือ 7 วันก่อนและหลังมีประจำเดือน
- อาการผิดปกติ มีน้ำเหลืองหรือมีเลือดไหลออกมา คลำได้ก้อนเป็นไตแข็งผิดปกติ
2. การตรวจด้วยเครื่องแมมโมแกรม (Mammogram)
เป็นการตรวจทางรังสีชนิดพิเศษคล้ายกับการตรวจเอ็กซเรย์ แต่ใช้ปริมาณรังสีน้อยกว่าการเอ็กซเรย์ทั่วไป 30 – 60 % มีความสามารถในการตรวจที่ละเอียดกว่ามาก
จุดเด่นของการตรวจด้วยเครื่องแมมโมแกรม
- สามารถตรวจหาเนื้อเยื่อที่ผิดปกติ รวมถึงหินปูนตั้งแต่ขนาด 0.1 – 1 เซนติเมตร ที่คลำหรืออัลตราซาวนด์แล้วไม่พบได้อย่างละเอียดชัดเจน ทำให้สามารถค้นพบมะเร็งระยะเริ่มแรกได้อย่างรวดเร็ว
- เหมาะสำหรับผู้ที่มีเนื้อเยื่อเต้านมที่มีลักษณะเฉพาะ ซึ่งอาจดูกลมกลืนกับเนื้อร้าย ทำให้ยิ่งค้นพบได้รวดเร็ว อีกทั้งยังปลอดภัยไม่เป็นอันตรายต่อเต้านม
- สามารถปรับความคมชัดของฟิล์มได้โดยที่ไม่ต้องถ่ายซ้ำใหม่ ทำให้สามารถลดอัตราการกลับมาทำและรับรังสีซ้ำ
- กรณีที่มีการเสริมหน้าอกมา ควรแจ้งแพทย์และเจ้าหน้าที่ทุกครั้งเพื่อการตรวจที่เหมาะสม
3. การอัลตราซาวนด์เต้านม (Breast Ultrasound)
เป็นการใช้คลื่นความถี่สูงในการตรวจหาความผิดปกติของเต้านม ซึ่งจะตรวจจับความแตกต่างของเนื้อเยื่อ ทำให้สามารถแยกเนื้อเยื่อเต้านมปกติกับก้อนในเต้านมได้ เพื่อช่วยให้แพทย์สามารถกำหนดแผนการรักษาให้ง่ายขึ้น
จุดเด่นของการตรวจเต้านมด้วยการอัลตราซาวนด์
- สามารถบอกได้ว่าก้อนที่พบในเนื้อเต้านมนั้นมีองค์ประกอบเป็นน้ำหรือเป็นก้อนเนื้อ
- หากตรวจพบว่ามีก้อนเนื้อ สามารถบอกได้ว่าก้อนเนื้อนั้นมีความเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านมหรือไม่
- เหมาะสำหรับคนอายุน้อย
- กรณีที่มีการเสริมหน้าอกมา หากแผลหายแล้วก็สามารถทำการอัลตราซาวนด์ได้ตามปกติ
ข้อจำกัดของการตรวจเต้านมด้วยการอัลตราซาวนด์
- ประสิทธิภาพในการตรวจหาหินปูนด้วยวิธีการอัลตราซาวนด์จะไม่ดีเท่ากับการตรวจแมมโมแกรม